เมื่อเร็วๆ นี้ลูกหลานและญาติสนิทมิตรสหายทุกรุ่น ได้ร่วมจัดงานฉลองครบรอบอายุ 90 ปีให้กับ ม.ร.ว.สายสวัสดี สวัสดิวัตน หรือป้าหน่อย ธิดาในหม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน...

แนวคิดการพัฒนามีการเปลี่ยนแปลงความหมายและจุดมุ่งเน้นไปตามแต่ละช่วงสมัย จากที่ให้ความสําคัญกับการพัฒนาให้ทันสมัยตามรูปแบบตะวันตกที่แพร่หลายไปยังประเทศต่างๆ จนกลายเป็นแนวคิดการพัฒนากระแสหลักซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา

วิทยานิพนธ์ การศึกษาสภาวะความชื้นภายในบ้านดิน กรณีศึกษา: อาคารหอประชุมศุภสวัสดิ์ อาศรมวงศ์สนิท จังหวัดนครนายก โดย อิทธิศักดิ์ ขวัญบุญจันทร์

แนวคิดการพัฒนามีการเปลี่ยนแปลงความหมายและจุดมุ่งเน้นไปตามแต่ละช่วงสมัย จากที่ให้ความสําคัญกับการพัฒนาให้ทันสมัยตามรูปแบบตะวันตกที่แพร่หลายไปยังประเทศต่างๆ จนกลายเป็นแนวคิดการพัฒนากระแสหลักซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา

แนวคิดการพัฒนามีการเปลี่ยนแปลงความหมายและจุดมุ่งเน้นไปตามแต่ละช่วงสมัย จากที่ให้ความสําคัญกับการพัฒนาให้ทันสมัยตามรูปแบบตะวันตกที่แพร่หลายไปยังประเทศต่างๆ จนกลายเป็นแนวคิดการพัฒนากระแสหลักซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา

บนพื้นที่ 34 ไร่ 2 งาน บริเวณคลอง 35 ถ.รังสิต-องครักษ์ คือที่ตั้งของ อาศรมวงศ์สนิท...

ป้าปอนเข้ามาบุกเบิกอาศรมวงศ์สนิทเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗ มีเพื่อนร่วมคณะในเดือนแรก ๗ คนทั้งป้าปอน เดือนที่สองเหลือ ๓ คน คือลุงสมชาย ป้าปอน...

ไม่ค่อยจะได้ยินว่าพ่อแม่เรียนรู้จากลูก ถ้าจะมีบ้างก็เมื่อลูกเป็นผู้ใหญ่เรียนจบทำงาน และรอบรู้มากกว่าพ่อแม่ลูกที่ยังแบเบาะคงไม่มีใครคิด แต่ป้าปอนได้เรียนรู้มากมาย อันที่จริงก็ไม่ใช่เรื่องยิ่งใหญ่ สิ่งที่ป้าปอนประจักษ์นั้นคนอื่นอาจจะรู้มาก่อนแล้ว แต่สำหรับป้าปอนการได้ประสบการณ์ตรงมีผลด้านบวกที่ส่งผลต่อการพัฒนาศักยภาพทั้งตัวเองและลูกทีเดียว

ลูกคลอดเดือนเมษายน พ.ศ.๒๕๒๙ ไม่ได้ตั้งชื่อลูกไว้ก่อนเห็นหน้าลูกแล้วจึงคิดชื่อ แม่ชื่อปอน ลูกชื่อปูนก็แล้วกันตั้งกันง่ายๆ แต่ความหมายลึกซึ้ง ถ้าเป็นจำปูน ก็เป็นไม้ไทยดอกหอม กลีบดอกหนาแข็งแรง เป็นไม้หายาก...

สามปีแรกของการอยู่ที่อาศรมวงศ์สนิท อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก เรายังไม่เคยใช้บริการของสถานพยาบาลในท้องถิ่นเลย ครั้งที่กระดูกหลังป้าปอนมีปัญหาจากการหาบน้า ที่ได้พึ่งยายเภาหมอนวดในหมู่บ้านรักษาให้ก็เป็น การแก้ปัญหาเร่งด่วนเฉพาะหน้าเท่านั้น เวลาเจ็บป่วยเรายังมักทำตามความเคยชินเดิมๆ คือไปรักษาที่โรงพยาบาลของรัฐในกรุงเทพฯ

ทุกๆ วันที่อาศรมวงศ์สนิท วิถีชีวิตตามทางเลือกอันแสนสุขของป้าปอนคือ ตื่นเช้ามืด บริหารร่างกายด้วยการพายเรือข้ามคลองไปวิ่งเหยาะๆ บนถนนลูกรังฝั่งตรงข้ามในอาศรมมีแต่ทางดินที่มักจะแฉะ ลื่น และดินเหนียวติดเท้าไม่สามารถวิ่งได้ เสร็จแล้วก็พายเรือข้ามกลับมาชื่นชมกับธรรมชาติยามเช้าพร้อมกับเริ่มงานประจำวันอันได้แก่หาบน้ำจากท่ามาใส่ตุ่มบนเรือน ห้องน้ำ...

ในฤดูฝน คนที่มีนาก็ทำนา ชุมชนรอบอาศรมวงศ์สนิทมีครอบครัวที่ไม่ได้ทำนาสัก ๒๐% ของครอบครัวทั้งหมดพวกที่ทำมีที่นาของตนเองเป็นส่วนใหญ่ ทำกันประมาณครอบครัวละ ๒๐-๕๐ ไร่ ส่วนพวกที่ไม่ทำก็ทำอาชีพค้าขาย รับจ้าง...

แถวคลอง ๑๕ และ ๒๙ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายกที่เราอาศัยนี้ ชาวบ้านมีฐานะไม่ต่างกันนัก อาหารการกินก็ไม่ต่างเพราะวัตถุดิบที่มีในหมู่บ้านมีจำกัด ของที่ตกมาขายถึงหมู่บ้านล้วนเป็นของคัดมาแล้ว ป้าปอนเคยซื้อส้มเขียวหวานเลี้ยงเพื่อนที่มาเยี่ยม...

นิสัยอยากได้คงจะเป็นลักษณะร่วมของคนโดยทั่วไป ที่สร้างปัญหาลำบากใจก็คืออยากได้ของคนอื่น ก็ที่เป็นของเราอยู่แล้วเราก็ไม่ต้องอยากได้ใช่ไหม ที่นี่เราพบเจอหลายเหตุการณ์ที่ทำให้งุนงงไม่รู้จะทำอย่างไร แต่พออยู่ไประยะหนึ่งก็พอจะหาทางออกได้

เมื่ออาศรมวงศ์สนิทตั้งรกรากได้ประมาณ ๓ ปี (พ.ศ.๒๕๓๐) น้าเหมบกับน้ายืดคู่สามีภรรยาซึ่งเราไม่รู้จักมาก่อน ได้ขอพบป้าปอน เล่าให้ฟังว่าทำโครงการช่วยเหลือเด็กเร่ร่อน ต้องการพื้นที่ให้เด็กที่มีปัญหาครอบครัวจนหนีออกจากบ้านมาเร่ร่อนนอนใต้สะพานในกรุงเทพฯ ได้มีที่พักพิงปลอดภัยและจะได้จัดการเลี้ยงดูและให้การศึกษาด้วย ป้าปอนฟังและพิจารณาแล้วเห็นความตั้งใจทำงานที่จะช่วยเหลือเด็กและเป็นการแก้ปัญหาสังคมด้วย

ในยุคนั้นความเป็นศิลปินด้านอื่นๆ เด็กบ้านนอกไม่ค่อยมีโอกาสแสดงออก นอกจากร้องเพลงลูกทุ่งเท่านั้น เมื่อไม่ได้แสดงออกก็ไม่มีใครประจักษ์ความสามารถ แล้วก็ไม่ได้จัดให้ได้รับการฝึกหัดพัฒนาให้ฝีมือดียิ่งขึ้นต่อไปกิจกรรมที่ได้รับการยอมรับจะออกไปในทางการยิงนกตกปลา หาหนู หาบน้ำ ขุดดิน

หลังจากอ้วนออกไปแล้ว เด็กชายดำ นักเรียนประถม ๔ ก็มาอยู่กับเรา ดำเป็นลูกลุงก้านช่างที่สร้างบ้านให้เรา เหตุคือวันหนึ่งลุงสมชายมีธุระเข้ากรุงเทพฯเหลือป้าปอนอยู่ที่อาศรมคนเดียว ก็ไปขอลูกลุงก้านมาอยู่เป็นเพื่อนตอนกลางคืน เด็กชอบเราอยู่แล้ว พากันมาทั้งสามคนพี่น้อง...

ช่วงที่อ้วนมาอยู่กับเรา ศักดิ์ได้ตามมาขออยู่ด้วย อ้วนเพิ่งจบประถม ๖ ออกโรงเรียนแล้ว แต่ศักดิ์กำลังเรียนประถม ๖ ก่อนที่ศักดิ์จะมาอยู่ประจำกับเรานั้นแกเคยไปมาหาสู่เรา มีเด็กมากระซิบบอกว่าศักดิ์เป็นเด็กขี้ขโมย เคยขโมยของร้านค้าจนถูกจับได้...

อาศรมวงศ์สนิทเปรียบเสมือนอาณาจักรน้อยๆ ที่มีน้ำล้อมถึง ๓ ด้าน มีภูมิประเทศที่แยกออกจากชุมชนใหญ่เด็กๆ จึงชอบข้ามคลองมาเล่นฝั่งนี้ ผู้ใหญ่ก็วางใจว่าถ้าลูกมาอยู่ฝั่งนี้จะไม่เกเรเถลไถลไปที่อื่น เพราะจะข้ามฝั่งกลับไปกลับมาไม่ได้ถ้าไม่มีใครพายเรือไปส่ง อีกอย่างนัยว่าทั้งเด็กและผู้ใหญ่ติดใจความใจดีของลุงสมชายกับป้าปอน

ระหว่างสร้างบ้านรับรองแขก เราติดต่อขอรับการสนับสนุนจากกองทุนพัฒนาท้องถิ่นไทย-แคนาดา (LDAP) เพื่อทำโครงการไร่นาสวนผสม เป็นการทดลองหารูปแบบที่จะดำรงชีพด้วยการเกษตร โดยหวังว่าต่อไปอาศรมฯ จะพึ่งตัวเองได้ด้วยปัจจัยสี่ และจะเป็นพื้นที่เรียนรู้และเป็นตัวอย่างสำหรับเพื่อนบ้านและผู้สนใจด้วย ซึ่งกองทุนฯ ก็ให้การสนับสนุนเงินทุนดำเนินการ

เข้าหน้าร้อนปี พ.ศ.๒๕๒๘ เราอาศัยอยู่บนผืนดินนี้เกือบครบขวบปี ยังไม่รู้ชะตากรรมของตัวเองว่าจะออกหัวก้อยอย่างไร ดำรงชีพอยู่รอดหรือไม่ ทางศูนย์พัฒนาวัฒนธรรมแห่งเอเชีย (ACFOD–Asia Cultural Forum Of...

เราวางแผนจะไถที่ดินปราบหญ้าอีกครั้งหนึ่งตอนหน้าแล้ง ก็จะทำตามคำแนะนำของชาวบ้านผู้แสดงว่ารู้งานสวนอีกนั่นแหละ เขาบอกว่าถ้าไถตากดินตากหญ้าไว้อย่างน้อยหนึ่งเดือน หญ้าก็จะตายเหมือนกัน แต่เอาเข้าจริงเราก็ไม่ได้ไถเพราะมีเงินไม่พอ ระหว่างที่เหลือเงินก้อนอยู่ไม่มาก ป้าปอนกับลุงสมชายปรึกษากันอย่างหนักว่าจะหาทางทำอะไรจึงพอจะมีรายได้บ้าง

เอ้า! ทุกคนโปรดตื่น คราวนี้เรามาพูดกันถึงความจริง ในความจริงนี่ความหวังก็ยังมีอยู่จ้ะ เพียงแต่การกระทำไม่ง่ายดายเหมือนฝันหนึ่งตื่นของเรา ยิ่งภายหลังเมื่อเพื่อนฝูงที่สัญญาว่าจะช่วยกันทำ (หลังจากช่วยกันฝันแล้ว) มาหนีหายจากกันปล่อยให้ป้าปอนกับลุงสมชายสองคนยายตามะงุมมะงาหราคว้าโน่นทำนี่ตามประสาคนไม่รู้งานก็ยิ่งสนุกกันใหญ่

เหตุที่ป้าปอน ลุงสมชาย และเพื่อนๆ ออกจากกรุงเทพฯมาอยู่บ้านนอกนั้น นอกจากเป็นเพราะเราไม่ชอบอยู่ในกรุงแล้ว เรายังคิดไกลไปว่าชีวิตสมัยนี้ดำเนินไปโดยวิธีที่ยุ่งยากซับซ้อน สภาพแวดล้อมในเมืองทำให้เราเกิดความตึงเครียด และเต็มไปด้วยสิ่งเป็นพิษนับตั้งแต่อาหาร อากาศตลอดไปถึงจิตใจ เราก็เลยอยากจะไปสร้างชุมชนเล็กๆ...

ไม่เพียงวสันต์แรกที่เราประทับใจ เหมันต์แรกของการอยู่ที่อาศรมวงศ์สนิทแห่งนี้ก็ยากจะลืมเลือน คืนวันไม่น่าเบื่อหน่าย ลมหนาวจะเริ่มพัดมาจากทิศเหนือ น้ำยังเจิ่งคลอง ตอนนั้นเรายังมีเพียงเสื่อผืน หมอนคนละใบผ้าห่มบางๆ อีกสองผืนสำหรับสามคน

ทำบุญฤดูฝน เป็นฤดูที่พระจำพรรษาที่วัด อยู่บ้านนอกเรามีโอกาสเข้าวัดบ่อย อยู่ในกรุงสิบกว่าปีไปวัดไม่ถึงสิบครั้งอยู่ที่นี่ไปทุกวันสำคัญทางพุทธศาสนา ช่วงเข้าพรรษาก็ไปทุกวันพระ หลังจากเรามาอยู่ได้ ๕ เดือนก็ถึงวันเข้าพรรษาป้าปอนกับลุงสมชายยังไม่มีความสนใจว่าวันไหนเป็นวันอะไร ที่นี่ชาวบ้านนิยมไปทำบุญสองวันติดกันในวันเข้าพรรษาและอีกสองวันตอนออกพรรษา ก่อนวันทำบุญเข้าพรรษาหนึ่งวันน้องต้อยลูกสาวป้าแดงก็ตะโกนข้ามบ้านถามว่า

น้ำในคลองเริ่มไหลเร็วและระดับน้ำสูงขึ้นทุกวัน เราเริ่มถูกธรรมชาติทดสอบฝีมือการพายเรือว่าใช้การได้หรือยังตอนนี้เรามีเรือลำเล็กที่จ้างช่างต่อ 1 ลำ ก่อนหน้านี้เราอาศัยเรือป้าแดง แรกๆ ที่เริ่มมีกระแสน้ำเชี่ยวเราก็ไม่ค่อยมั่นใจนักว่าจะพายเรือข้ามฝั่งได้ตรงจุดไหน

เรามาอยู่ที่คลอง ๑๕ อ.องครักษ์ จ.นครนายก ในปี๒๕๒๗ ได้ไม่กี่เดือนฤดูฝนก็มาเยือน ฝนเริ่มตกตั้งแต่ช่างกำลังสร้างบ้าน ระหว่างที่ช่างสร้างบ้านคุณพรหมกับลุงสมชายไปนอนที่บ้านใหม่นี้ตั้งแต่ยังเป็นเพียงกองไม้ เพื่อเฝ้าไม้กันขโมย พอยกพื้นก็ค่อยสบายขึ้นหน่อย

เราต้องคอยดูแลไม่ให้เจ้าหมาน้อยขย้ำลูกเป็ด เจ้าสัตว์ทั้งสองประเภทนี้ก็ยังเด็กทั้งสองฝ่าย ยังไม่ค่อยรู้จักเพื่อนร่วมโลกสักกี่อย่าง เจ้าหมาน้อยชอบไปยืนยืดคอริมคอกเป็ดชะเง้อแอบดูฝูงเป็ดวิ่งไปวิ่งมา ถ้าเจ้าเป็ดน้อยอยู่คนละมุมกับหมาก็จะไม่มีการตกใจ หมาก็จะเฝ้ามองอยู่นาน แต่บางครั้งหมาเกิดโผล่หัวไปด้านที่ลูกเป็ดมายืนออกันอยู่พอดี พอจ๊ะเอ๋กันต่างฝ่ายต่างสะดุ้งตกใจ

วันที่สามของการเลี้ยงเป็ดมีคนให้ลูกหมาเราคู่หนึ่งด้วย คุณพรหมขับรถจักรยานยนต์ให้ป้าปอนซ้อนท้ายถือตะกร้าหวายใส่เจ้าหมาน้อยคู่นี้มาจากบ้านสวนของพี่หน่อย ซึ่งป้าปอนรู้จักอยู่ที่คลองสาม จังหวัดปทุมธานี มาถึงบ้านในอาศรมใกล้ค่า เจ้าหมาน้อยตื่นกลัวที่อยู่ใหม่ นอน เบียดกันแน่นในตะกร้า น่ารักมาก เสียดายไม่มีกล้องที่จะถ่ายภาพเก็บไว้บ้างเลย...

หัวหน้าช่างสร้างบ้านชื่อลุงก้าน หน่องพงษ์ นำไก่พันธุ์พื้นเมืองที่เรียกว่าไก่บ้านมาให้คู่หนึ่ง คุณพรหมนำมาจากอีสานอีกคู่หนึ่ง ไก่ที่คุณพรหมนำมาตัวผู้เป็นไก่ป่าสวยงามมาก (เสียดายที่ภายหลังมันไม่สบายตายโดยที่ยังไม่ทันสืบเผ่าพันธุ์ไว้ให้เรา)

มีบ้าน มีคนอยู่ มีต้นไม้ แล้วก็ยังขาดสัตว์เลี้ยง แต่ก็มีเจ้าดำ เจ้าด่าง เจ้าหมอก หมาที่บ้านป้าแดง ติดตามมาอยู่เป็นเพื่อนเป็นครั้งคราว เพราะบ้านเราอยู่ห่างจากบ้านป้าแดงเพียงห้าสิบเมตร...

เราย้ายออกจากบ้านป้าแดงเข้าอยู่ในบ้านหลังใหม่ที่เพิ่งสร้างเสร็จตอนกลางเดือนกรกฎาคม พ.ศ.๒๕๒๘ ทั้งลุงสมชาย ป้าปอนและคุณพรหมเห่อบ้านใหม่พอกันเพราะต่างยังไม่เคยมีบ้านของตัวเองมาก่อน บ้านใหม่นี้ก็ใช่ว่าเป็นของเรา