ชุมชนตั้งใหม่ในเมืองไทย

ในปัจจุบัน ผู้คนในสังคมเมืองจำนวนมากเหนื่อยเอียนกับชีวิตที่โดดเดี่ยว แข่งขัน และเร่งรีบ ชีวิตดำเนินไปราวกับเป็นเพียงกลไกหนึ่งของระบบที่แข็งทื่ออันมหึมา อาจจะเป็นธรรมชาติของมนุษย์ที่ลึกๆ แล้วต้องการความรู้สึกอบอุ่น มิตรภาพ ความรัก การเกี่ยวข้องสัมพันธ์ พวกเขาจำนวนมากในสังคมเมืองจึงใฝ่ฝันถึงชีวิตชุมชนหรือการรวมกลุ่ม

ทั้งในต่างประเทศและในเมืองไทยเอง มีปรากฏการณ์ผู้คนรวมกลุ่มกันตั้งชุมชนขึ้นมาใหม่เพื่อใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันโดยมีเป้าหมาย ปรัชญา ระบบคุณค่าของชุมชนตนเอง มีทั้งการสร้างสรรค์วัฒนธรรมใหม่และการนำคุณค่าของชุมชนดั้งเดิมมาผนวกเข้าเป็นรูปแบบชุมชนเฉพาะตนขึ้น ปรากฏการณ์นี้นำไปสู่รูปแบบชุมชนที่หลากหลาย

ในความหลากหลายของชุมชนต่างๆ เหล่านั้น มีความคล้ายคลึงกันอยู่หลายประการ อย่างหนึ่งคือ ชุมชนต่างๆ นั้นต่างให้ความสนใจในมิติทางจิตวิญญาณ คงไม่ต้องกล่าวถึงชุมชนที่ตั้งขึ้นโดยมีเป้าหมายอยู่ที่การบรรลุผลทางจิตวิญญาณโดยเฉพาะ ที่ออกแบบโครงสร้างชุมชนในด้านต่างๆ ให้เอื้อต่อการฝึกฝนทางจิตวิญญาณตามความเชื่อของตนเอง แต่น่าสนใจที่แม้ชุมชนที่ไม่ได้มีเป้าหมายทางจิตวิญญาณโดยตรงต่างก็ให้ความสนใจอย่างสำคัญกับการฝึกฝนตนเองด้านใน

ความคล้ายคลึงอีกประการหนึ่งคือ ชุมชนต่างๆ นั้นต่างให้ความสำคัญกับมิติทางนิเวศวิทยา พวกเขามีความห่วงใยในสิ่งแวดล้อม ความยั่งยืนทางนิเวศ ความงามของธรรมชาติ การมีความรักและเคารพในชีวิตอื่น

ในด้านเศรษฐกิจ พวกเขาต่างเห็นความสำคัญของการพยายามพึ่งตนเอง โดยแสวงหารูปแบบเศรษฐกิจที่สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด

อีกประการหนึ่งคือ ชุมชนต่างๆ เหล่านั้นมักเกี่ยวข้องกับการเกื้อกูลสังคมด้านใดด้านหนึ่ง แม้ว่าโดยความตั้งใจดั้งเดิมของพวกเขาบางชุมชนเพียงต้องแสวงหารูปแบบชีวิตที่พึงปรารถนา ไม่ได้หมายมุ่งจะทำงานเพื่อสังคมแต่อย่างใด แต่ในภายหลังพวกเขาก็หันมาสนใจชุมชน/สังคมโดยรอบและกระทำการไม่ทางใดก็ทางหนึ่งในการเกื้อกูลชุมชน สังคม ผู้คน หรือธรรมชาติ

วิถีทางการใช้ชีวิตในรูปแบบชุมชนจึงเป็นเรื่องน่าสนใจโดยเฉพาะชุมชนตั้งใหม่ต่างๆ ที่เกิดขึ้น เพราะดูเหมือนว่าวิถีชุมชนนำคนไปสู่การฝึกฝนตนเองด้านใน และการมีสำนึกห่วงใยใส่ใจในธรรมชาติและสังคม มีอะไรในวิถีชีวิตชุมชนที่ก่อให้เกิดสำนึกเหล่านี้ขึ้น อะไรคือความเป็นไปได้และเป็นไปไม่ได้ของการบุกเบิกชุมชนใหม่ ปัญหาและความท้าทายของชีวิตชุมชนคืออะไร บรรยากาศของความรัก มิตรภาพ หรือความขัดแย้งเป็นอย่างไร

ในคอลัมน์ ชุมชนแห่งการเรียนรู้นี้ มุ่งเน้นนำเสนอแง่มุมที่น่าสนใจจากประสบการณ์ของชุมชนต่างๆ ในเมืองไทย ติดตามประสบการณ์เฉพาะของแต่ละชุมชนได้ในครั้งต่อๆ ไป